Een wintersportvakantie is een prachtige ervaring, maar helaas gebeuren er ook regelmatig ongelukken die lichamelijk letsel met zich meebrengen en soms zelfs een dodelijke afloop hebben.

Goed voorbereid naar de sneeuw gaan is dan ook onze allereerste tip en die begint al met een veilige reis naar de sneeuw. Veel reisorganisaties bieden reizen aan per bus, trein of vliegtuig. Dan laat u veiligheid van de reis aan anderen over. Gaat u echter met de auto, dan kunt u zelf maatregelen nemen voor een veilige autoreis.

Bent u eenmaal aangekomen in uw wintersportplaats dan kunt u zich op de pistes, loipes en wandelpaden beschermen tegen een ongeval door u aan regels te houden die door de lokale overheid en wintersportorganisaties zijn opgesteld. Deze kunt u over het algemeen bij de toeristenbureau’s vinden.

Verder zijn er de zogenaamde FIS-pistenregels waar elke wintersporter zich aan dient te houden. Op deze pagina informeren wij u over een aantal aspecten die met veiligheid op of rond de pistes van belang, en soms zelfs van levensbelang kunnen zijn.

Om de veiligheid op de pisten en in de loipen te vergroten heeft de Internationale Ski Federatie (FIS) “verkeersregels” opgesteld. De regels zijn bedoeld voor een verantwoord gedrag van skiër, snowboarder en langlaufer en ter voorkoming van ongelukken.

Helaas kennen veel wintersporters deze regels niet, of handelen er in ieder geval niet naar.

Daarom is het goed te weten, dat de FIS-pistenregels bij een ongeluk maatgevend zijn voor het vaststellen van de schuldvraag. Wie zich niet aan de regels houdt kan civiel- en strafrechtelijk aansprakelijk gesteld worden.

Draag altijd een legitimatiebewijs en schrijfgerij bij je. Ingeval van een ongeluk moeten niet alleen de betrokkenen, maar ook getuigen zich kunnen legitimeren en het is altijd nuttig om naam en adres van de tegenpartij te noteren.

Een vraag die veelvuldig gesteld wordt. Is een valhelm verplicht als ik ga skiën? In onze ogen een overbodige vraag want ook als het niet verplicht is zijn er redenen genoeg om tijdens het skiën of snowboarden een valhelm te dragen.

Van alle wintersporters draagt maar een heel klein percentage uit zichzelf een valhelm en daar hebben ze duizend en een redenen voor. Er is echter maar één reden om wel een valhelm te dragen en dat is: voorkom hoofdletsel!

Een skiër of snowboarder gaat al gauw met een snelheid van ca 45 km per uur naar beneden. Bij12% van de ski-ongelukken is hoofdletsel dan ook vaak voorkomend. Bij kinderen komt in ca 15% van de ongelukken hoofdletsel voor dat simpel met een valhelm is te voorkomen. En de meeste ongelukken ontstaan niet door valpartijen, maar juist door botsingen met andere pistegebruikers.

Deze percentages lijken laag maar hoofdletsel is wel verantwoordelijk voor het overgrote deel van de ongelukken met ernstig danwel zeer ernstig letsel. Als je dan weet dat ca 85% van al het hoofdletsel te voorkomen is met een goede helm, dan is voor ons en hopelijk ook voor u de keuze eenvoudig.

In Amerika en Canada is het gebruik van een skihelm al lang ingeburgerd en ook in Europa is men aan een inhaalslag bezig. In de meeste skischolen is men nu verplicht om een skihelm te dragen. Dit zijn vaak (nog) geen wetttelijke verplichtingen.

In sommige landen is de skihelm wel al wettelijk verplicht zoals in

• Italië en Spanje voor kinderen tot 14 jaar.
• Met ingang van het seizoen 2010 / 2011 is voor kinderen tot 15 jaar in heel Oostenrijk de valhelm verplicht. Ouders zijn er voor verantwoordelijk en de politie controleert op de piste.

Interessante en uitgebreide artikelen over de verplichting van de valhelm, de juiste valhelm en het gebruik van een valhelm vindt u op onderstaande links”

• Uitrusting- Hou je hoofd heel! op de site van de ANWB
• Op www.abc-van-skiën.nl staat een interessant artikel over veiligheid, pasvorm en aanschaf

Skiën of snowboarden is een prachtige ervaring alleen kunnen er gevaren aan kleven die je niet in de hand hebt. Een sneeuwlawine bijvoorbeeld. Een berghelling met een hoek van 25 tot 40 graden is over het algemeen lawinegevoelig en dit zijn over het algemeen net de hellingen waar skiën een genot is.

Als deze helling dan ook nog op het oosten èn in de schaduw ligt dan is de sneeuwopbouw over het algemeen slechter dan een helling die in de zon ligt en neemt het lawinegevaar toe. Dit gevaar zal verder toenemen als er veel sneeuw valt (30 tot 50 centimer of meer nieuwe sneeuw) en bij veel wind.

Onderzoek heeft uitgewezen dat ongeveer 95% van ongelukken door een lawine worden veroorzaakt door de skiër zelf. De populariteit en de toename van het off-piste skiën in maagdelijke en diepe sneeuw zijn hier mede de oorzaak van.

Deze vorm van skiën zou eigenlijk nooit zonder begeleiding van een ervaren gids moeten worden gedaan. Hij of zij kent de gevaren van de bergen en vooral de lokale omstandigheden. Gemiddeld komen er ca 100 dodelijke lawineslachtoffers voor onder de skiërs en daarmee is het doodsoorzaak nummer 2 (na ongelukken op de piste).

Toch kun je zelf wel wat doen aan je eigen veiligheid mocht je onverhoopt door een lawine overrompeld worden:

• Ga ter plekke een lawinecursus volgen, het is niet alleen heel leerzaam maar ook nog eens leuk.
• Laat altijd aan je hotel/pension en/of achterblijvers weten welke route je wilt gaan volgen
• Zorg dat je een lawinepieper onder de eerste laag kleding hebt (nooit in de rugzak!)
• Let goed op de borden met waarschuwingen en/of andere signaleringen voor lawinegevaar. Er zijn 5 risico klassen: 1 tot 2 (geel=gering tot matig), 3 (geel/zwart = fors), 4 en 5 (zwart=groot tot zeer groot)
• Ga nooit buiten de piste zonder een lokale gids.
• Blijf weg van steile hellingen met veel nieuwe sneeuw.
• Hellingen die op het oosten en in de schaduw liggen vermijden
• Ski niet op het midden van de helling maar kies je weg als het kan langs de bomen.
• Een bolvormige hellingen levert gevaar op, vermijd deze dus
• Test het sneeuwdek uit voor je een helling met veel sneeuw afgaat. Dit kun je doen op een neer te springen om de vastheid van de sneeuw te testen
• Ga nooit off-piste skiën of toerskiën in hoog alpiengebied zonder de 3-eenheid lawinepieper-sonde-schep

Kom je desondanks toch in een lawine terecht dan kun je proberen om buiten de lijn van de lawine te gaan skiën. Kom je toch in de lawine terecht ontdoe je dan van de ski’s en maak eventuele vangriemen los.

Voorkom dat je op je rug terecht komt en probeer op je buik op de glijdende sneeuwmassa te blijven met gespreide armen en benen (alsof je een vrije val met een parachute maakt). Zwembewegingen maken met armen en benen is ook een goede tip.

Als dit allemaal niet mocht voorkomen dat je onder de sneeuwmassa komt rol je dan op tot een bal met je handen voor je mond om te voorkomen dat je sneeuw binnen krijgt. Probeer zo rustig mogelijk te blijven om zuurstof te sparen

Hier zijn een paar interessante links over lawinegevaar:

• European Avalanche Services (met directe links naar lawinewaarschuwingen per land)
• Op de site van abc-van-hiking.nl staat een interessant en leerzaam artikel